Drs. Borg Diem Groeneveld
is ademtherapeut en stemtherapeut en geeft vanaf 1994 een opleiding voor adem- en stemtherapie. Hij is opgeleid in de 'ervaarbare adem' van Ilse Middendorf, 'Atem-Tonus-Ton' van Maria Höller en de eutonie volgens Gerda Alexander.
Hoezo ademsteun?
Het is jammer dat het woord ademsteun ooit is uitgevonden. En nog treuriger is dat zoveel mensen juist dat woord onthouden. Er is dus iets mee. Alsof je adem hulpbehoevend is; hij heeft steun nodig anders kun je niet goed zingen. Mijn ervaring is dat elke zanger weer iets anders verstaat onder ademsteun. Het gaat meestal over ‘iets’ aanspannen ‘ergens’ in je romp. En dan vooral die spanning vasthouden. Als ik dat hoor, voel ik me al meteen beperkt. Hoe kun je dan nog vrij ademen?
Als je gaat zingen, maakt je lijf uit zichzelf net dat beetje meer spanning dat je nodig hebt om te stem goed te laten klinken. En dat kun je ook weer vlot loslaten bij de inademing. Mocht je dan nog met power willen zingen, gebruik dan je benen en je voeten; zet je af tegen de grond. Het inzetten van deze spieren maakt alleen maar dat we meer ruimte krijgen voor de inademing en niet adem en klank inperken door het spannen van spieren in de romp.
Waar een zanger wel heel veel aan kan hebben, is de inademreflex. Maar daar hoor je nooit iemand over.
Het geheim van de zangersadem
Als een zanger of spreker moeiteloos inademt, dan maakt zij waarschijnlijk gebruik van de inademreflex. Dat is het antwoord op ‘hoezo ademsteun?’. Je zet dan bij de uitademing kracht vanuit benen en bekken en bij de inademing ontspan je en laat je de adem als het ware naar binnen zakken. Is de inademing hoorbaar en zie je iemand moeite doen om in te ademen door bijvoorbeeld de schouders of het borstbeen op te trekken, dan forceert hij de inademing. Het gevolg is dat je op de uitademing de spanning moet laten zakken en dat betekent klankverlies.
Om de inademreflex toe te kunnen laten, moeten er wel een paar voorwaarden vervuld worden, die je helaas niet in een vingerknip kunt realiseren.
♦ Een zeer bewegelijk middenrif
♦ Soepele tussenribspieren
♦ Zachte buikorganen
♦ Ontspannen spieren in het bekkengebied
♦ vrije adembeweging, geen controle of sturing van de adem
Het middenrif moet in een fractie van een seconde kunnen zakken. Dat vraagt om soepelheid van de romp en de ingewanden. Je kunt dit niet op wilskracht doen. Zangers die gewend zijn om de adem via hun spieren aan te sturen, moeten helemaal omschakelen om de adem onbewust, als een reflex binnen te laten komen. Voor hen voelt het als niks doen. Mij geeft het zingen met de inademreflex een gevoel van grote vrijheid: ik zing als het ware vanuit mijn tenen. De kracht voel ik in mijn benen. Romp, armen en hoofd zijn vrij om uitdrukking te geven aan wat er in mij leeft.
