Ellen Bakker
is zangdocente, vocal coach, workshopleider, zangeres en liefhebber van mensen en allerlei soorten zang.
"Op mijn negende ontdekte ik mijn grote passie. Met zingen kon ik mensen raken, laten genieten, iets nieuws laten beleven. Vanaf mijn vijftiende wilde ik daar alles over leren wat ik te pakken kon krijgen. Op het conservatorium kwam daar het lesgeven bij. Eerst alleen omdat het moest, later omdat ik er mijn brood mee kon verdienen. Nog wat later omdat het het allerleukste is om te doen.
Het moment waarop ik me realiseerde hoe mooi het was om mijn kennis en kunde door te geven aan anderen, hoe veel inspiratie het mij gaf om anderen te laten groeien, zorgde voor een grote ommekeer in mijn leven. Ik had mijn drijfveer gevonden."
Deze blog is eerder verschenen (04-11-2011) op www.ellenbakker.nl
Hoe overleef ik mijn verkoudheid?
Iedere zanger krijgt er vroeg of laat mee te maken; je hebt een optreden voor de boeg en je voelt een paar dagen ervoor een verkoudheid opkomen. Driftig wordt er dan naar middelen gegrepen om één en ander te onderdrukken, uit te stellen of niet te voelen. Weerstandverhogers, pijnstillers en keelpastilles worden aangeschaft en sjaaltjes en wollen mutsen (jawel, binnenshuis!) uit de kast getrokken.
Door de jaren heen ben ik een aantal (natuurlijke) remedies tegengekomen die ofwel verzorgen, ofwel voor verlichting zorgen, zodat je toch kunt zingen. Hieronder volgt een lijst van de dingen die voor mij en anderen aan wie ik ze aangeraden heb hebben gewerkt. Let wel, we zijn allemaal verschillend, dus niet iedereen reageert hetzelfde op dezelfde middelen. Je kunt het beste verschillende dingen uitproberen en kijken waar je het beste op reageert.
Voordat ik aan de lijst begin nog even dit. Als je als zanger(es) roept dat je een zere keel hebt zijn er nog steeds mensen die je meteen aanraden om met zout water te gorgelen. Doe dat maar niet. Ja, zout water kan het teveel aan slijm enigszins oplossen, maar tegelijkertijd irriteert het de slijmvliezen, waardoor deze meer slijm gaan produceren, dus dit middel is meestal erger dan de kwaal.
Ga ook niet fluisteren. Dit belast de stem juist extra. Als praten/zingen zeer doet, praat/zing dan niet, of als het echt moet, heel zachtjes.
1. Gorgelen met thee van verse of gedroogde salie (salvia oficinalis) werkt verzachtend (salvia betekent zalf). Sterke thee zetten, af laten koelen, gorgelen. Niet drinken, want dat is tamelijk heftig voor de maag. NB: Niets van wat je drinkt of gorgelt komt direct bij de keel of stem. Dat zou ook niet best zijn...
2. Bij verkoudheid wordt de slijmlaag op de slijmvliezen verstoord, waardoor ze uitdrogen, dus drink wat meer water en/of (kruiden)thee. Water bevochtigt de slijmvliezen van binnenuit. Let wel, dit duurt ongeveer 5 tot 6 uur, dus begin op tijd! Water drinken vlak voor een optreden bevochtigt alleen de mondholte. Heel even.
3. Vermijd koffie, gewone thee, chocola en alcohol. Hier zitten stoffen in waarvan de slijmvliezen kunnen uitdrogen, danwel opzwellen. Bovendien kost het je lichaam energie om die stoffen af te breken en die energie heb je hard nodig om de verkoudheid te lijf te gaan. Ik drink kruidenthee (met verse of gedroogde thijm, lekker!), eventueel met honing.
4. Eet licht verteerbaar voedsel. Vet eten kost meer energie dan het oplevert en... zie punt 3.
5. Thijm verzacht en verzorgt de slijmvliezen in de mondholte en bij inname ook de andere slijmvliezen, van binnenuit. Er bestaat thijmthee, maar ook thijmsiroop en thijmtinctuur.
6. Wilgenbast is een natuurlijke pijnstiller. Bij de natuurdrogist is dit in verschillende vormen te koop.
7. Ik ben geen homeopaat en ik bemoei me niet met de discussies over homeopathie. VSM heeft een middel voor de luchtwegen, dat goed werkt bij keelpijn en 'last van de stem'. Phosphorus C12 granules, 2 x daags 3 korrels onder de tong laten oplossen. Het is niet zo'n middel dat je eerst een tijdje moet gebruiken voordat het werkt. Ik voel er altijd vrij snel verlichting door. Een minder 'dikke keel'. Een aantal van mijn (semi-)professionele leerlingen gebruikt het ook, met goede resultaten. De apotheek of natuurdrogist heeft het niet standaard in huis, maar kan het voor je bestellen. Bij mij is het keelgedeelte meestal snel over als ik het gebruik. Met kopverkoudheid is wel te zingen.
8. Stomen wordt ook vaak genoemd als middel bij verkoudheid. Bij mij werkt het niet bij keel-, wel bij kopverkoudheid (verstopte neus, volle holtes, etc.) Er is me ooit verteld dat je met de warmte juist bacillen verspreidt, maar ik weet niet of dat echt zo is. (Is er een dokter in de zaal?)
9. Hier een leuke. Zuigsnoepjes. Maakt niet uit welke soort, zelfs zuigen op een (glad) kiezelsteentje helpt. Zoals mijn huisarts zegt: "Zuigen produceert sputum (spuug), waarin heel veel afweerstoffen zitten." En ja, ik heb dit uitgetest en het werkt.
10. Slaap. Veel.
11. Maak voor het slapengaan een grog of quast. Spoel een grote mok om met kokend water. Doe er 1 uitgeperste citroen, 1 uitgeperste sinaasappel in (of 2 sinaas en 1 citroen als je niet zo van citroen houdt), scheutje cognac (jawel, alcohol!), aanvullen met kokend water of kruidenthee. Snel opdrinken en dan naar bed en de verkoudheid eruit zweten. Niet de avond vlak voor het optreden (want alcohol), maar zodra je de symptomen voelt.
12. Als ik me erg beroerd voel vind ik het voor mezelf oké om een half uur voor een optreden twee paracetamol in te nemen. (Ik slik normaal nooit pijnstillers.) Dan voel ik me net iets beter, waardoor de lichamelijke inspanning wat minder zwaar wordt.
13. Vertrouw op je techniek en ga niet door alle slijmzooi heen 'duwen. Juist als je je beroerd voelt is het je techniek die je erdoorheen sleept. Zing als het ware achter de verkoudheid langs en gebruik al je ondersteunende zangspieren (met name ribben en rug) om je stem te ontzien. Warm voor het optreden vooral ook je lichaam op, zodat de spieren al 'aanstaan' en aanspreekbaar zijn.
14. Misschien ten overvloede, of als geheugensteun: als er onder gezonde omstandigheden dingen zijn waar je lichaam wat 'geïrriteerd' op reageert (bijv. melkproducten of citrusvruchten) neem die dan niet als je je niet lekker voelt. Duh, zul je denken, maar dit soort dingen vergeten we soms.
15. Weerstandverhogende middelen zoals Echinaforce of Nisyleen helpen niet bij verkoudheid. Zoals een huisarts vroeger tegen me zei: "Da's te laat." Bovendien kunnen dat soort middelen ook onderdrukkend werken, dus gebruik ze niet te lang. Het beste is het natuurlijk om genoeg gezonde voeding te eten en te zorgen dat je in algehele goede conditie bent. Niet om nooit verkouden te worden, wel om ervoor te zorgen dat je lichaam de verkoudheid er snel uit werkt.
Beterschap en zingze!
