Hoe start je een grote vocal group / klein koor?
Deel2: van eerste repetitie tot externe input
Door Paul Sijben, mede-oprichter van vocal group Jammin' uit Amersfoort
In deel 1 heb ik beschreven hoe je komt van het punt dat je besloten hebt een groep op te richten tot je eerste repetitie.
Eerste repetitie
Gefeliciteerd, je hebt je eerste repetitie bereikt. Op je eerste repetitie heb je dus een dozijn of meer mensen die elkaar goeddeels niet kennen en die toch te zijner tijd samen het podium op zullen gaan. Dus deze mensen moeten niet alleen samen gaan zingen (daar heb je een dirigent voor aangetrokken) maar ook samen een groep gaan vormen en dat is jouw taak.
Groepsgevoel
Je moet dus werken aan het groepsgevoel. De leden moeten elkaar eerst leren kennen daarna kan je verder. Wat goed heeft gewerkt bij Jammin’ is een smoelenboek op het leden deel van de website en naamstickers tijdens de eerste repetities. Dan weet iedereen wie de ander ook alweer is.
Verder moet je er aan werken dat het niet meer (primair) het koor van de oprichter(s) is maar van de hele groep. Ten dele moet dit binnen de groep gebeuren, ten dele heb je er invloed op bijvoorbeeld door expliciet ruimte te maken voor inbreng van de leden.
Organisatie: Bestuur & commissies
Het helpt om zo veel mogelijk van je leden te betrekken bij de organisatie van de club; bestuur, muziek commissie, concert commissie, kleding commissie etc. Deze commissies zorgen er voor dat je niet alles zelf hoeft te doen, en het geeft mensen ook een duidelijke manier om hun eigen inbreng in het koor te brengen. Het is wel handig voor de coördinatie als in elke commissie een bestuurslid zit, of de commissie aan een vast bestuurslid verslag uitbrengt.
Visie en koers
Je zult de visie die je hebt uitgedragen om de leden te werven om moeten zetten in een koers voor de club. Daarin is natuurlijk sprake van voortschrijdend inzicht waardoor je nooit precies zal doen wat je oorspronkelijk in gedachten had, maar als een groep mensen enthousiast met de groep aan de gang gaan zullen daar ideeën uit komen. Sommige zijn geweldig en de moeite waard om op te pakken, ook al had je ze zelf nooit kunnen bedenken.
Je moet een manier vinden om deze ideeën te kanaliseren in een richting die de groep vooruit helpt. Hier is het de kunst om de koers duidelijk te houden voor de groep terwijl je initiatieven uit de groep toch de ruimte geeft. Succes!
'Buitenschoolse activiteiten'
Je wordt niet een groep van alleen samen repeteren. Je moet meer doen zodat de leden zich ook echt een groep voelen. De volgende zaken zijn altijd een goed idee:
♦ Na de repetitie de kroeg in gaan is een gemakkelijke manier om meer met elkaar te praten dan alleen over het ritme in maat 38 (en de pauze is ook altijd te kort daarvoor).
♦ Ook kan je met (een deel van) de groep naar concerten en festivals gaan. Dit geeft je ook de kans om samen ideeën op te doen over hoe je zaken wel of niet wilt doen op het podium met jouw nieuwe groep.
♦ Studiedagen, workshops en studie-/werk-weekeindes zijn ook een goede manier om te werken aan het groepsgevoel, terwijl je ook samen bezig bent met de inhoudelijke kant van je groep.
Optredens
Je begon waarschijnlijk niet een koor om lekker te repeteren en te borrelen. Op een moment wil je ook optreden. Het zal natuurlijk per groep verschillen hoe vaak je wat voor optredens wilt hebben, maar je zal geregeld samen op het podium moeten staan om op elkaar ingespeeld te raken. Je zal moeten leren dat het fout kan gaan, en dat je er samen uit kan komen zonder het nummer te moeten herstarten.
Zodra je een aantal nummers op voldoende kwaliteit hebt, zul je gelegenheden moeten opzoeken om op te treden. Hoe meer hoe beter. Festivals zijn hier een goede plek voor (omdat je daar altijd maar tijd krijgt voor een paar nummers), of een optreden samen met een andere groep, zodat je niet de hele voorstelling zelf hoeft te vullen.
Profilering via repertoire
Na een aantal optredens met je eerste paar nummers kan je die nummers niet meer aanhoren en wordt het tijd om weer te gaan werken aan nieuw repertoire. Repertoire is een goede manier om je te profileren. Er is heel veel muziek om uit te kiezen en er zijn veel bronnen van arrangementen, dus het is heel goed mogelijk om zonder buitensporig veel moeite te doen een onderscheidend repertoire te hebben.
Bij Jammin’ houden we het repertoire voor een komend concert bij in een lijst (spreadsheet) waarin we geregeld tellen wat de score is op een aantal aspecten van de muziek, zoals stijl (pop, ballad, rock, jazz, etc), tempo, taal, arrangeur, decennium, etc. We mikken op een bepaalde verhouding in deze scores waarmee we het 'typische' Jammin' repertoire proberen vast te stellen.
Als je op die manier naar een (groot) concert toe werkt krijg je vanzelf een gebalanceerd repertoire. Aan het einde zoek je dan bijvoorbeeld nog “een Nederlandstalige pop ballad uit de afgelopen10 jaar”, dat helpt je met zoeken.
Regie / choreografie
Bij optredens is ook heel belangrijk hoe je er bij staat. De tijd ligt achter ons, dat je als lichte muziek-koor met een map bladmuziek in een halve cirkel rond de dirigent kon staan optreden. Maar iedereen die met een overenthousiaste choreograaf heeft gewerkt, weet dat zodra er een dansje moet worden ingezet, de zangkwaliteit keldert… Dus ook hierin moet je bepalen wat je wilt. Wil je één basisopstelling waarin iedereen goed kan horen hoe iedereen klinkt, of voor elk nummer een aparte opstelling? Op stemgroep of gemengd? Stilstaan of heen en weer lopen? Wisselingen in houding, hoofdbewegingen, handgebaren? Dansjes?
Het belangrijkste is, dat je publiek kan zien dat je weet wat je zingt en dat je wat voelt. De rest is puur een kwestie van smaak.
Er zijn de nodige ervaren koorregisseurs in het land die je hierbij kunnen helpen. Dit werkt vaak beter dan iemand van binnen het koor die zowel moet zingen als onderdeel van de groep, als ervoor moet staan om de boel te regisseren.
Lange termijn doel
Een lange termijn doel geeft je groep een koers voorbij je volgende repetitie en optreden. Een goed lange termijn doel om naar toe te werken kan het geven van een groot concert zijn, of het meedoen aan een bepaald festival, of een cd maken, of op tv komen...
Voor Jammin’ is het lange termijn doel eens in de 2-2,5 jaar een grote avondvullende theater show op de planken te brengen. Voor jouw groep kan dat natuurlijk een jaarlijks optreden zijn, of juist een speciaal lustrum optreden. Een dergelijk doel geeft de rest van je activiteiten een kader en helpt dus om gezamenlijk je plan te trekken.
Als je het doel hebt bereikt kan je weer opnieuw beginnen voor de volgende keer dat je een dergelijk optreden geeft. Hier heb je de harteklop van je groep.
Externe input
Jammin’ doet elk jaar mee aan minstens één korenfestival. Hier vind je een breder en kritisch publiek en kun je bij andere groepen inspiratie opdoen en kijken hoe zij zaken doen. Als je je festivals goed uitzoekt is er ook een jury die je geschreven feedback geeft over wat je al goed doet en hoe je groep zich kan verbeteren. Een festival is ook een goede activiteit om samen te doen, en iets om mee bezig te zijn als je vorige grote optreden nog even weg is of juist net geweest is.
Afsluiting
Met dit tweeluik hoop ik je een handvat gegeven te hebben om je eigen groep te starten. Ik hoop dat je het nuttig vond en dat het helpt om nog meer mensen plezier te laten hebben in samen zingen.
Veel succes ermee. Ik hoor graag of het gelukt is.
Paul Sijben
Met dank aan Jannie van Velzen voor proeflezen van deze tekst en het mede oprichten van Jammin'
